Skip to main content
OCLC Support

1.Introductie

  1. Letzte Aktualisierung
  2. Als PDF speichern

Introductie

Internationale uitwisseling van bibliografische data wordt steeds belangrijker. Meestal bestaat een gedeelte van de bibliografische records uit gecodeerde informatie. Codes zijn in beginsel 'taalonafhankelijk' en kunnen daarom binnen uiteenlopende taal- en cultuurgebieden worden gehanteerd.

In het kader van FRBR (Functional Requirements for Bibliographic Records), FRAD (Functional Requirements for Authority Data) en RDA (Resource Description and Access) wordt veelvuldig op het belang en de noodzaak van relatieaanduidingen gewezen in verband met de behoeften en het zoekgedrag van de (eind)gebruikers. Bij het inlezen van records vanuit WorldCat worden de relatiecodes meegenomen, zodat deze bij het in gebruik nemen van bibliografische records niet meer behoeven te worden toegevoegd.

Een onderdeel van het MARC formaat zijn de MARC relatiecodes. In de RDA Toolkit behandelt Appendix I de 'Relationship designators' gerelateerd aan personen, families en corporaties. Deze 'relationship designators' zijn termen, geen codes.

De relatieaanduidingen geven de relatie of functie van een persoon, familie of corporatie t.o.v. een publicatie, zoals een boek, een film, een handschrift, een audio-cd, een cartografische kaart etc., aan. Bij bladmuziek bijvoorbeeld kan aangegeven worden wie de componist is, bij een concertregistratie wie de componist en wie de dirigent is, bij films wie de regisseur is, bij strips wie de tekenaar en wie de schrijver is, bij vertaalde romans wie de auteur en wie de vertaler is etc.

Relatiecodes zijn relevant voor alle documentsoorten, zoals boeken, bewegend beeld, niet-bewegend beeld, handschriften, brieven, geluid, bladmuziek, cartografisch materiaal, software en objecten.

De MARC 21 lijst met relatiecodes, de MARC Code List for Relators, is geen statische lijst, maar wordt regelmatig uitgebreid en bijgewerkt. Tevens is Appendix I Relationship designators: Relationships between a Resource and Persons, Families, and Corporate Bodies Associated with the Resource van de RDA Toolkit in deze algemene inleiding verwerkt. De lijst van MARC 21 en van RDA zijn op elkaar afgestemd, in die zin dat de definities van de 'relationship designators' die in beide systemen voorkomen, gelijk zijn getrokken. Maar de MARC 21 lijst met relatiecodes is uitgebreider dan de RDA-lijst.

In de praktijk geldt daarom het uitgangspunt dat de catalogiseerder probeert om zoveel mogelijk gebruik te maken van de relatieaanduidingen die zowel binnen MARC 21 als RDA zijn gedefinieerd. Als er echter behoefte is aan een meer specifieke aanduiding, wordt gebruikt gemaakt van de relatiecodes die in de MARC 21 lijst voorkomen en niet in RDA. Deze werkwijze wordt ondersteund door RDA. In Appendix I Relationship designators: Relationships between a Resource and Persons, Families, and Corporate Bodies Associated with the Resource - General Guidelines on Using Relationship Designators van de RDA Toolkit staat: "If none of the terms listed in this appendix is appropriate or sufficiently specific, use another concise term to indicate the nature of the relationship."